 Tạo tán là việc làm cần thiết ngay trong thời kỳ xây dựng cơ bản (từ năm thứ nhất đến năm thứ ba) nhằm mục đích tạo cho hình thái cây bưởi có khả năng tiếp nhận ánh sáng đầy đủ, đồng thời khống chế chiều cao cây để thuận lợi trong việc quản lý vườn cũng như thu hoạch. Ngoài ra, việc tạo tán còn giúp hình thành và phát triển bộ khung cơ bản vững chắc, nhằm tránh đổ ngã, gãy nhánh từ đó phát triển các cành nhánh thứ cấp cho cây, giúp cây quang hợp tốt hơn.
Sau khi trồng, cây cần được chăm sóc tốt và tưới nước đầy đủ để phục hồi sinh trưởng. Khi cây ra đọt non đầu tiên (chứng tỏ bộ rễ đã phục hồi và bắt đầu hấp thu dinh dưỡng để phát triển) thì tiến hành bấm ngọn. Từ vị trí mắt ghép (trên gốc ghép) trở lên khoảng 50-60 cm thì bấm bỏ phần ngọn, mục đích để các mầm ngủ và cành bên phát triển. Chọn 3 cành khỏe, thẳng mọc từ thân chính và phát triển theo ba hướng tương đối đồng đều nhau làm cành cấp 1. Dùng cây cột giữ cành cấp 1 tạo với thân chính một góc 35-40o. Sau khi cành cấp 1 phát triển dài khoảng 50-80 cm thì cắt đọt để các mầm ngủ trên cành cấp 1 phát triển hình thành cành cấp 2 và chỉ giữ lại 2-3 cành. Cành cấp 2 này cách cành cấp 2 khác khoảng 15-20 cm và tạo với cành cấp 1 một góc 30- 350. Sau đó cũng tiến hành cắt đọt cành cấp 2 như cách làm ở cành cấp 1. Từ cành cấp 2 sẽ hình thành những cành cấp 3. Cành cấp 3 không hạn chế về số lượng và chiều dài nhưng cần loại bỏ các chỗ cành mọc quá dày hoặc quá yếu. Sau 3 năm cây sẽ có bộ tán cân đối, thuận lợi trong chăm sóc, phòng ngừa sâu bệnh và thu hoạch .
Nếu như tạo tán là công việc quan trọng trong thời kỳ kiến thiết cơ bản thì tỉa cành là việc làm rất cần thiết trong thời kỳ kinh doanh, nhằm loại bỏ những cành vô hiệu, sâu bệnh, không có khả năng cho trái, chỉ làm tiêu hao dinh dưỡng nuôi cây để thay thế bằng những cành non trẻ sẽ mang trái cho những năm tiếp theo. Đồng thời, giúp tán cây được thông thoáng, hạn chế sự phát triển của sâu bệnh, cây tiếp nhận ánh sáng đầy đủ sẽ làm tăng năng suất và chất lượng trái bưởi. Hàng năm, nếu không xén tỉa cành thì các thân, các cành, các tượt sẽ mọc đầy làm cho lòng tán cây bị thiếu ánh sáng, các cành mang trái sẽ không phát triển được, vì thế bưởi sẽ cho trái đầu cành nhiều.
* Kỹ thuật tỉa cành:
Công việc tỉa cành được thực hiện hàng năm vào thời kỳ mà cây có hoạt động trao đổi chất thấp nhất (sau khi thu hoạch trái), trước khi cây ra đọt mới để chuẩn bị cho mùa trái mới, đây là thời điểm thích hợp nhất. Không nên tỉa quá nhiều cành ( khoảng 15%). Khi tỉa cành, cần loại bỏ những cành sau đây:
- Cành đã mang trái ( thường rất ngắn khoảng 10-15 cm)
- Cành bị sâu bệnh, cành ốm yếu, cành nằm bên trong tán không có khả năng cho trái.
- Cành đan chéo nhau, những cành vượt (cành có thân hình tam giác) trong thời kỳ cây đang mang trái nhằm hạn chế việc cạnh tranh dinh dưỡng với trái.
- Loại bỏ các cành già cỗi để trẻ hoá, góp phần cây được sung mãn và dễ cho trái hơn.
- Cây bưởi thường xuất hiện những chồi tủa (5-6 chồi ra cùng một điểm) thì nên lãi bỏ bớt chỉ chừa lại khoảng 2 chồi.
Chú ý: Cần phải khử trùng dụng cụ cắt tỉa bằng nước Javel hoặc cồn 900 khi cắt hoặc tỉa cành để tránh lây bệnh qua cây khác.
Tỉa cành, tạo tán là công việc đơn giản nhưng đòi hỏi nông dân phải có kiến thức cơ bản và kinh nghiệm áp dụng thì mới mang lại hiệu quả cao./.
|
